Als een kind bij OpenDoor wordt aangemeld, gaat de trajectbegeleider aan de slag. Soms wordt systeemtherapeutisch werker Samira ingeschakeld voor de ouders. “Je hebt namelijk naast de kindeigenproblematiek zoals ADHD of autisme ook hechtingsproblemen en die beginnen bij de ouders. Daar liggen sowieso vaak de wortels van het probleem.” Het is echter de vraag of zij dat inzien. “Sommigen vinden dat het puur bij hun kind ligt. Anderen voelen dat ze gefaald hebben en verliezen daardoor de motivatie. Ik probeer hen in te laten zien dat gedrag altijd ergens vandaan komt en ik er niet ben om hen op hun donder te geven.”
Samira bouwt eerst aan een band. “Binnen het systemisch werk hebben we de vijf co’s: contact maken, context verhelderen, connectie krijgen en daarna pas confronteren en corrigeren. Als je iemand niet kent, is het niet handig om binnen te komen en te zeggen: ‘Wat jij doet, is fout. Jij moet dat zus en zo doen.’ Wie gaat dat van je aannemen? Ik ga eerst naast de ouders staan, toon begrip voor hun situatie.”
Als de connectie is gemaakt, maakt Samira met de ouders een genogram. Dat is een soort stamboom. Want wie waren de ouders van de ouders? En hoe is hun contact nu? “Je ziet vaak dat patronen van generatie op generatie worden doorgegeven. Een vader die thuis werd geslagen en dat nu ook doet bij zijn zoon. Hij weet niet anders en snapt niet hoe dat een link heeft met het agressieve gedrag van zijn zoon. Ik maak dat duidelijk door met vader terug te gaan naar zijn ervaringen als jongetje. Hoe was het voor hem om met harde hand te worden opgevoed? Dan herinnert hij zich misschien wel dat hij dat helemaal niet fijn vond en zelf ook agressief werd door zijn opvoeding.” Ze maakt vaak ook een tijdlijn met de ouders, zodat herinneringen die door de jaren heen zijn weggestopt weer naar boven komen. “Nadat dit inzicht is binnengekomen bij de ouders, kunnen we aan de slag om de patronen te doorbreken.”
Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. “Ik heb een vader begeleid die al 78 jaar oud was. Zijn vastgeroeste patronen verander je niet in twee maanden.” De confrontaties met zichzelf en hun verleden zijn niet altijd makkelijk. “Er komen dingen los, dat zorgt voor onrust en kan heel pijnlijk voelen.”
Samira werkt altijd nauw samen met de trajectbegeleider van het talent. “Die focust zich volledig op het kind. Het is goed dat we dat scheiden. Een kind zal mij minder snel vertrouwen, uit angst dat ik alles tegen zijn of haar ouders zeg. Dat doe ik niet, maar ik snap wel dat het zo voelt.” Samira en de trajectbegeleider leggen hun kennis en bevindingen naast elkaar en voeren ook systeemgesprekken met het hele gezin samen.
Als ouders hun patronen aanpakken, worden de voordelen van de systemische aanpak voor het hele gezin duidelijk. “Je ziet dat de kinderen daarvan profiteren en meer rust ervaren. De ouders zijn de basis. Veranderen zij in positieve zin, dan levert dat duurzame voordelen op en vallen de talenten niet meer zo snel terug.”
Op het moment van schrijven heeft Samira net een traject met een gezin afgerond. Een jongen met autisme en een eetstoornis werd bij OpenDoor aangemeld. Hij kon niet meer geholpen worden in de kliniek waar hij zat. Samira ging langs bij zijn ouders en zag hoe veel duidelijk werd door het genogram. Ze voerde wekelijks systeemgesprekken en zag hoe iedereen uiteindelijk de verbinding met elkaar vond door naar elkaar te luisteren in plaats van alleen maar te zenden. De jongen voelde zich gehoord en leerde veel van de hulpverlening. De ouders maakten meer tijd voor elkaar, zodat ze niet langer als huisgenoten door het leven gingen. “Ik kreeg laatst een foto van de ouders, die waren samen op reis en ze zagen er heel goed en gelukkig uit. Ook met het talent gaat het stukken beter. Hij eet goed, gaat alleen naar school en is veel zelfstandiger geworden. Hij pakt zijn taken uit zichzelf op en daardoor hoeven zijn ouders niet meer bovenop zijn lip te zitten. Dat geeft hem dan weer veel vertrouwen.”
We zoeken bij Stichting OpenDoor nog een systeemtherapeut! Kom jij ons versterken? Solliciteren doe je HIER.
